دارو درمانی و روان‌درمانی برای سلکتیو میوتیسم به کار برده می‌شود. اگر گمان می‌کنید که کودکتان دچار مشکل گنگی انتخابی است نخست او را پیش یک روان‌شناس ببرید تا پس از بررسی تشخیص دهد که آیا او دچار این مشکل هست یا نه. سپس فرآیند روان‌درمانی را آغاز می‌کند و کودک را برای دارو درمانی پیش روان‌پزشک می‌فرستد. اثربخشی درمان و طول مدت آن به عوامل زیر بستگی دارد:
- چه مدت است که فرد دچار این اختلال شده است؟
- آیا جز صحبت نکردن دچار مشکلات دیگری نیز هست؟
- میزان همکاری اعضای خانواده و کسانی که با کودک در ارتباط هستند از جمله معلم کودک.
دارو درمانی گنگی انتخابی
همان‌گونه که گفتم این مشکل در کودکی و معمولاً پیش از 5 سالگی آغاز می‌شود اما اگر جدی گرفته نشود اثرات آن تا نوجوانی و بزرگسالی همراه فرد باقی می‌ماند. اگر درمان لالی انتخابی در همان سال‌های نخست انجام نشود، این اختلال شدت می‌گیرد و درمان آن دشوارتر خواهد شد. این اختلال در نوجوانی و بزرگسالی شکل دیگری به خود می‌گیرد و معمولاً به حالت اضطراب اجتماعی دیده می‌شود. نوجوانان و بزرگسالانی که در کودکی دچار این مشکل بوده‌اند در بزرگسالی به مشکلات شغلی و ضعف در روابط میان‌فردی دچار می‌شوند.
از آن‌جایی که اعضای درجهٔ 1 خانواده می‌توانند به بهبود یا شدت گرفتن مشکل کودک کمک کنند، آموزش‌های خاصی به آن‌ها داده می‌شود تا شیوهٔ برخورد صحیح با کودک را بیاموزند. نباید کودک را مجبور به گفتوگو کرد. فشار آوردن به کودک یا تنبیه کردن او نه تنها سودی ندارد بلکه شرایط را بدتر می‌کند. به جای این کار اگر در صحبت کردن پیشرفت داشت، رفتارش را با پاداش دادن تشویق کنید. به خاطر صحبت کردن با دیگران او را در حضور آنان تحسین نکنید چون این کار باعث خجالت و اضطراب در کودک می‌شود. می‌توانید این کار را زمانی انجام دهید که با کودک تنها هستید.
به معلم، دوستان و نزدیکان دربارهٔ شرایط کودک توضیح دهید تا در برخورد با وی ناراحت یا عصبانی نشوند. به ویژه معلمان نقش مهمی در بهبود کودک دارند چون محیط مدرسه جایی است که کودک با دیگران به تعامل جدی می‌پردازد. از آن‌جایی که معلمین آگاهی کافی برای آموزش کودکان با ویژگی‌های خاص دارند، می‌توانند در تشویق صحیح کودک به صحبت کردن گام موثری بردارند.
کم‌تر از 1% کودکان به این اختلال دچار می‌شوند، به خاطر همین نادر بودن، هنوز دلیل اصلی گنگی انتخابی شناسایی نشده است. همانند دیگر اختلالات روانی عوامل گوناگونی در بروز این مشکل نقش دارند. پژوهش‌ها نشان داده است که اضطراب اجتماعی و عوامل ژنتیکی در بروز لالی انتخابی موثر هستند.[1] البته نمی‌توانیم اثر بدرفتاری، شیوهٔ فرزندپروری و ضربه‌های روحی به کودکان را نادیده بگیریم. احتمال بروز این مشکل در کودکانی که والدین مضطرب دارند بیش‌تر از دیگران است؛ چون این کودکان از اعضای خانوادهٔ خود الگوبرداری می‌کنند.
نوعی از اختلال اضطراب است که در کودکان بروز پیدا می‌کند. کودکانی که دچار این مشکل هستند در برخی از موقعیت‌های خاص از صحبت کردن خودداری می‌کنند.
یکی از اشتباهات والدین این است که به خاطر مشکلی که کودکشان دارد از شرکت در مهمانی‌های خانوادگی یا دیدار با دوستان به دلیل شرایط فرزندشان خودداری می‌کنند. این کار نه تنها باعث بهبود شرایط کودک نمی‌شود بلکه باعث تقویت مشکل می‌شود.
مدرسه، دوستان و نزدیکان
بله این اختلال با دارو درمانی و روان‌درمانی برطرف می‌شود. داروهایی مانند SSRI برای این کودکان تجویز می‌شود. CBT یکی از روش‌های سایکوتراپی مناسب برای این افراد است.
نشانه‌ها و معیارهای DSM 5 برای اختلال سلکتیو میوتیسم
C: این مشکل حداقل یک ماه ادامه داشته باشد و نباید به نخستین ماه مدرسه محدود شود.
اختلال لالی انتخابی یا سلکتیو میوتیسم (Selective Mutism) یکی از اختلالات اضطرابی نادر است که معمولاً پیش از 5 سالگی در کودکان بروز پیدا می‌کند؛ اما بسیاری از والدین تا هنگامی که کودک به مدرسه نرفته است متوجه این مشکل نمی‌شوند و گمان می‌کنند که فرزندشان خجالتی است. با رفتن به مدرسه می‌فهمند که کودک در مدرسه ساکت می‌ماند. تعامل نداشتن با معلم و دیگر دانش‌آموزان به مرور روی یادگیری کودک اثر منفی می‌گذارد و مشکلات تحصیلی به همراه دارد. البته این مشکل محدود به مدرسه نیست. این کودکان در بعضی از موقعیت‌های خاص و در حضور دیگر افراد صحبت نمی‌کنند. این کودکان سکوت را انتخاب نمی‌کنند بلکه از صحبت کردن می‌ترسند. آن‌ها حتی هنگامی که سکوتشان با مجازات یا طرد اجتماعی نیز همراه باشد سکوت می‌کنند.
لالی انتخابی ویکی پدیا
سکوت انتخابی یا لالی انتخابی اختلالی است که در آن کودک با وجود توانایی تکلم، از صحبت کردن در موقعیت‌های خاص خودداری می‌کند. این اختلال معمولاً با خجالت و اضطراب اجتماعی همراه است.
علائم سلکتیو میوتیسم
- گفتوگو با اعضای خانواده و پرهیز از صحبت با دیگران
- خجالتی بودن بیش از اندازه
- چسبیدن به پدر و مادر و یا خواهر و برادر
- اضطراب و ترس از قرار گرفتن در کنار کسانی که نمی‌شناسد
- عصبی بودن، بی‌قراری و پرهیز از تماس چشمی
- استفاده از ارتباط غیر کلامی (مانند اشاره یا تکان دادن سر) برای رفع نیازها
- گوشه‌گیری
پیشینهٔ سلکتیو میوتیسم
B: این سکوت در پیشرفت تحصیلی، موفقیت، ارتباط اجتماعی یا پیشرفت شغلی نابسامانی پدید می‌آورد.
اختلال سلکتیو میوتیسم یا لالی انتخابی بیش‌تر در کودکان دیده می‌شود. کودکانی که دچار گنگی انتخابی هستند، نمی‌توانند سر صحبت را باز کنند یا وقتی دیگران با آن‌ها صحبت می‌کنند توان پاسخ دادن ندارند. در حقیقت اضطراب مانع از این می‌شود که این کودکان بتوانند با دیگران به راحتی صحبت کنند. کودکانی که دچار سلکتیو میوتیسم هستند فقط با اعضای درجهٔ 1 خانواده صحبت می‌کنند و از گفتوگو با دیگر افراد (چه کودک و چه بزرگسال) خودداری می‌کنند. در این نوشته شما را با سلکتیو میوتیسم و درمان آن آشنا خواهم کرد.
آشنایی با اختلال سلکتیو میوتیسم یا گنگی انتخابی
هنوز هیچ آزمایشی برای لالی انتخابی وجود ندارد و تشخیص آن با بررسی نشانه‌های موجود در فرد انجام می‌شود.
درمان سلکتیو میوتیسم
اختلال لالی انتخابی ممکن است با دیگر اختلالات روانی همایندی (Comorbidity) داشته باشد. از جمله:
لالی انتخابی در نوجوانی و بزرگسالی
روش‌های گوناگون روان‌درمانی برای کودکانی که دچار لالی انتخابی هستند به کار برده می‌شود که رفتاردرمانی شناختی (CBT) مهم‌ترین آن‌هاست. یکی از تکنیک‌های خوب برای این کودکان، شکل‌دهی (Shaping) است. در شیپینگ اندک اندک کودک را به حرف زدن تشویق می‌کنند. نخست برای تعامل غیر کلامی به او محرک‌های تقویت‌کننده می‌دهند. سپس برای گفتن برخی از اصوات یا حروف الفبا تشویقش می‌کنند؛ و به مرور این پاداش برای بیان واژه‌ها انجام می‌شود.
خانواده
ما در گروه آقای روان‌شناس آمادهٔ راهنمایی و مشاوره به شما در زمینهٔ اختلالات اضطرابی از جمله سلکتیو میوتیسم هستیم. با ما گفتوگو کنید.