عزت نفس – راهکارهایی برای تقويت و شکل گیری عزت نفس كودكان – کودک جسور من

از مهم‌ترين عوامل شكل‌گيري عزت نفس در كودكان، تاييد آن‌ها در خانه توسط والدين است. مقايسه با همسن و سالان مي‌تواند عامل بسيار مخربي در چگونگي ابراز وجود كودكان باشد.

همچنين براي افزايش عزت نفس در کودکان و این‌که بتوانند خودشان را همان‌طور که هستند ابراز کنند، بايد به كودك فرصت و اجازه داده شود علایق و توانایی‌هايش را بشناسد و از حداکثر توان خود برای انجام كارهايش بهره ببرد.

اما والدینی که اين‌گونه رفتار نمي‌كنند، علاوه بر اینکه باید به دنبال آموختن و فراگیری بيشتر مهارت‌ها باشند باید با دقت بر رفتار فرزندشان نيز بتوانند متوجه مشكلات او بشوند و اگر در هر زمينه‌اي هم نمي‌توانند به او كمك كنند درصدد درمان آن توسط متخصص بر‌آيند.

عزت نفس قدرت باوري است كه فرد در مورد خود دارد و با توجه به آن، احساسات، هيجانات و رفتارهای متناسب با آن ايجاد مي‌شوند. به اين ترتيب؛ اگر شخص عزت نفس داشته باشد مي‌تواند ارزش وجود خود را بشناسد.

براي برخورداری از چنين قدرتي، فرد بايد از خود رضايت داشته باشد، بتواند به خود اعتماد كند و خودش را بپذيرد. ايجاد عزت نفس در كودكان هم ارتباط نزدیکی با سرشت كودك و پاسخ‌هايي كه او از محيط مي‌گيرد دارد.
عوامل تاثيرگذار بر عزت نفس پايين كودكان

***

از مهم ترين عوامل شكل‌گيري عزت نفس كودكان مي‌توان به بينش و نگرش اعضاي خانواده و همچنين نوع رفتار آن‌ها با یکديگر اشاره كرد. البته نقش جامعه هم در اين ميان بسيار مهم است؛ يعني حتي وقتي نوجوان شرايط مطلوبي در خانواده دارد، نگرش جامعه و انتظاراتي كه از افراد مي‌رود باعث مي‌شود نتواند به‌دليل نداشتن اعتماد به‌نفس به‌خوبي ابراز وجود كند و ديده شود؛ موضوعي كه در جوامع رقابتي اين‌روزها شدت بيشتري پيدا كرده است.

متاسفانه اين موضوع در بسیاری از خانواده‌ها رعايت نمي‌شود. والدين بايد توانايي‌ها و ضعف‌های فرزندانشان را بشناسند تا بتوانند آن‌ها را تقويت يا درمان كنند. مثلا درباره كودكي كه علاقه زيادي به نقاشي يا نوشتن انشا دارد ولي رياضيات را دوست ندارد، والدين نبايد فقط نگران ضعف او در فهم رياضي باشند و كودك را سرزنش كنند؛ بلكه بايد به طور موازي علاوه بر شناخت دلايل بي‌توجهي و بي‌علاقگی او به رياضيات، حتما او را به خاطر مهارت‌هاي ديگرش تشويق و همچنين اين مهارت‌ها را در او تقويت كنند.

توجه داشته باشيم همه ویژگی‌های ما به‌تنهایی و بدون کمک از خصوصیات دیگرمان نمی‌توانند به درستی شکل بگیرند و نهادینه شوند. یعنی اگر می‌خواهیم عزت نفس خوبی داشته باشیم باید ابتدا توانايي‌هاي خودمان را شناسايي كنيم؛ بنابراين مي‌توانيم این مهارت‌ها را به کودکان هم آموزش دهيم؛ یعنی به‌گونه‌ای به آن‌ها کمک كنيم تا بتوانند شناخت بیشتر و بهتری از خود، خواسته‌ها، توانایی‌ها و ضعف‌هايشان داشته باشند‌.

حتی اگر کودکی به‌طورکلی در همه موضوعات درسی ضعیف بود باز هم می‌توانیم با بررسی علایق و استعدادهای دیگرش به او کمک کنیم تا در زمینه مورد علاقه خود مانند ورزش، موسیقی یا هنرهای دیگر تقویت شود.

توجه داشته باشيم وقتی خودمان آنچه را از کودکان می‌خواهیم انجام دهند، انجام می‌دهیم، علاوه بر اینکه احتمال فراگیری و اجرای آن از طرف کودکان بسیار بیشتر خواهد شد، بدون اینکه نیاز به تکرار و توصیه چندباره به کودکان داشته باشیم، آن‌ها را تشویق می‌کنیم که درست رفتار کنند.

اگر والدین مهارت‌هایی مانند قدرت ابراز وجود، اظهارنظر در جمع، کنترل خشم، همدلی، گفت‌و‌گو و ابراز وجود داشته باشند، به‌عنوان الگو می‌توانند فرصت مطلوبی در اختیار کودک قرار دهند تا بتواند در خانه چنين مهارت‌هایی فرابگيرد.

در واقع نقش والدين در انتقال مفاهيم به كودكان بسيار زياد است. ولي در بسياري مواقع خود آن‌ها هم شناخت لازم را در اين‌باره ندارند. بنابراين مهم‌ترين كار اين است كه درصدد كسب توانايي لازم در اين خصوص باشند. وقتي پدر و مادرها عزت نفس كافي براي ابراز وجود نداشته باشند نمي‌توانند الگوي خوبي هم براي فرزندان خود باشند. چون كودكان بيش از آن‌كه تابع درخواست والدين خود بوده و به آموزه‌هاي آن‌ها توجه داشته باشند مانند والدين‌شان رفتار مي‌كنند. در صورتي كه پدر و مادرها گمان می‌کنند با تعاليمي كه به فرزندشان مي‌دهند نتيجه خوبي خواهند گرفت.

منبع: https://www.movafaghiat.com/rahkarhae-baraye-taghviate-ezzate-nafs-dar-koodakan/

كودكي كه نمي‌تواند هنگام خواندن شعر، كلمات را درست ادا كند يا زمانی كه بعضي كلمات را فراموش مي‌كند والدين يا اطرافيان، او را شماتت مي‌كنند، خود را فاقد توانايي‌هاي لازم احساس مي‌كند و نمي‌تواند عزت نفس يا اعتماد به‌نفس لازم را به دست آورد. اين كودكان اغلب ترجيح مي‌دهند در جمع چيزي نگويند و معمولا علاقه‌اي هم به ابراز وجود ندارند.

نخستين چيزي كه والدین برای تقویت عزت نفس فرزندان بايد به آن توجه داشته باشند آگاهي از ميزان آشنايي با روش‌های درست فرزندپروری است. تصور اغلب والدین از فرزندپروری اين است كه بايد آموزه‌ها و دانسته‌هاي خود را به فرزندان‌شان منتقل کنند. درحالي‌كه گاهی معلومات خودشان هم در اين زمينه بسیار اندک است. به اين ترتيب مهم‌ترين كار اين است كه قبل از هر چيز ميزان توانايي‌ها و مهارت‌هاي خود را ارزيابي كنند و آگاهي لازم را در اين خصوص حاصل كنند تا بتوانند اطلاعات درستي را به فرزند خود انتقال دهند.

زماني كه او بتواند چنين توانایی‌هايي داشته باشد مي‌تواند ابراز وجود كند. بنابراين حضور كودك در اجتماع عامل بسيار مهمي در چگونگي ابراز وجود او خواهد بود؛ همان موضوعي كه در دوران كرونا براي بسياري از كودكان مشكل ايجاد كرده و آن‌ها نمي‌توانند به‌راحتي با همسن‌و‌سالان و به‌طوركلي جامعه ارتباط برقرار كنند. اما اين توانايي‌ها بايد به مرور در كودكان شكل بگيرند و بازسازي شوند.

مهارت برقراری ارتباط با دیگران

نکته مهم دیگری که برای تقویت عزت نفس فرزندان خوب است به آن توجه داشته باشیم این است که قرار نیست علایق فرزندان همیشه با والدینشان یکسان باشد؛ یعنی والدینی که دوست دارند فرزندشان هم حتما به رشته درسی مورد علاقه آن‌ها توجه نشان دهد و آن را دنبال کند، آسیب زیادی به عزت نفس و اعتماد به نفس فرزندشان خواهند زد.

توجه داشته باشيم جامعه‌اي كه به كودك يا نوجوان فرصت اشتباه و آزمون و خطا نمي‌دهد، در او ترس از شكست ايجاد مي‌كند. همچنين به اين ترتيب او فكر مي‌كند به اندازه كافي خوب نيست؛ اين‌ها نيز از جمله عوامل كاهنده عزت نفس به حساب می‌آیند و كودك نمي‌تواند توانايي‌های خود را ابراز كند و آن‌ها را به‌كار گيرد.

ناديده گرفتن توانايي‌ها و علايق کودکان و احترام نگذاشتن اعضاي خانواده به يكديگر هم از جمله عواملي است كه مانع از شكل‌گيري عزت نفس در كودكان خواهد شد. به اين ترتيب، كودكان نمي‌توانند قدرت ابراز وجود و نمايش توانايي‌هاي خود را داشته باشند. طبيعي است چنين كودكاني معمولا در بزرگسالي هم مشكلات زيادي به‌ويژه در خصوص ارتباطات مختلف خود از جمله روابط اجتماعي، عاطفي و كاري پيدا خواهند كرد.

تعريف عزت نفس و چگونگي شكل‌گيري آن در كودكان

از مهم‌ترين عواملي كه مي‌تواند براي موفقيت در مسائل شخصي و روابط افراد کمک كند، برخورداري از عزت نفس و همچنين يافتن راه‌هايي است كه بتوانند با تقويت عزت نفس و اعتماد به‌نفس خود، روابط بهتري با ديگران داشته باشند. اين ارتباط شامل رابطه فرد با خودش و همچنين با ديگران خواهد بود. براي ايجاد عزت نفس در كودكان، والدين بايد علاوه بر اينكه خودشان عزت نفس بالايي داشته باشند، از راه‌هاي ايجاد و تقويت عزت نفس در كودكان هم آگاه باشند. متاسفانه عزت نفس بسياري از پدر و مادرها در حد رضايت بخشي نيست. بنابراين ابتدا بايد آگاهي خود را در اين زمينه افزايش دهند.

كودك مي‌تواند از سه سالگی به مرور با راه‌های شناخت و درک وجود خود آشنا شود، ابراز وجود كند و مهارت‌هايي مانند همدلی، کنترل خشم، روش‌های حل مساله و توانایی‌هایی دیگر نيز حاصل كند.