اندرو کوئن از مدیران شبکهی بیبیسی است. او سالها جزو تهیهکنندگان اجرایی مستندها و سریالهای علمی این شبکه مثل «افق» و «شگفتیهای منظومهی شمسی» بود. او در نوشتن چند کتاب هم با برایان کاکس همکاری داشته.
در بخشی از شگفتیهای کیهان میخوانیم
انسان بخشی از هستی است و شناخت عالم، به معنای شناخت خود و محیط زندگی اوست. درک اینکه سرمنشأ کیهان چه بوده و برای تکامل چه مسیری را طی کرده، به ما کمک میکند بتوانیم انسان، زمین و پدیدههای اطرافمان را هم بهتر بشناسیم و توضیح دهیم. با همین رویکرد است که برایان کاکس و اندرو کوئن تصمیم میگیرند با کشف چرایی شکلگیری هستی خیلی از اتفاقات دنیا و امروز را توضیح دهند. آنها در کتاب شگفتیهای کیهان، مهمترین عناصر کیهان را تشریح میکنند و با کمک آنها علل وقوع پدیدههایی مثل سیاهچالهها، بینظمی و آنتروپی، مرگ ستارگان و ابرنواخترها را توضیح میدهند. کتاب در چهار فصل تدوین شده و در هر فصل به یکی از عناصر اصلی هستی میپردازد: فصل اول به نور اختصاص دارد و بهخوبی آن را توضیح میدهد. فصل دوم به توضیح مادهی کیهانی اختصاص دارد. همچنین کاکس در فصل سوم به موضوع گرانش میپردازد و درنهایت در فصل آخر بحث زمان را پیش میکشد.
جهان چطور به وجود آمد؟ این شاید قدیمیترین سؤال بشر باشد که هنوز هم جوابی قطعی برایش وجود ندارد. تصور میشود تمام عالم نتیجهی انفجاری بزرگ در ذرهای بسیار کوچک است. بیشتر دانشمندان این نظریه را میپذیرند و معتقدند آنجا شروع فضا و زمان است: لحظهی صفر. ما درکی در مورد پیش از آن نداریم و واقعاً نمیدانیم قبل از رخ دادن آن انفجار چه بوده. دانشمندان در مورد لحظات بسیار کوتاه پس از مهبانگ هم چیزی نمیدانند. اما میدانند که پسازآن هستی شروع به سرد و منبسط شدن کرد و کمکم عناصر آن شکل گرفت. این اتفاق مربوط به بیشتر از 13/7 میلیارد سال قبل است؛ در این مدت ابعاد هستی به بیشتر از 45 میلیارد سال نوری رسیده و نزدیک به صد میلیارد کهکشان در آن به وجود آمده. با تمام پیشرفتهای بشری، شاید تا سالها و قرنها هم به پاسخ آن پرسش بنیادین نرسیم اما همانطور که برایان کاکس (Brian Cox)، کیهانشناس سرشناس انگلیسی اعتقاد دارد، تلاش برای رسیدن به پاسخ مهمتر از دست یافتن به آن است. او و اندرو کوئن (Andrew Cohen) در کتاب شگفتیهای کیهان (Wonders of the Universe) تلاش میکنند حقیقتهای عالم هستی را بررسی نمایند و برخی از پدیدههای فضایی را برای مخاطبانشان توضیح دهند. کاکس در این کتاب به منشأ هستی و روزهای اولیه عالم میرود و دلایل علمی وقوع بیگ بنگ و اتفاقاتی که پس از آن رخ داده را بهصورتی ساده بیان میکند.
آبشار اعجابانگیز ویکتوریا مشهورترین و زیباترین منظره طبیعی سیاره ماست. آب این آبشار از رود زامبیا تأمین میشود و آبشار در مرز بین زامبیا و زیمباوه در جنوب آفریقا قرار دارد. دیوید لیوینگستون در سال 1855 اولین اروپایی بود که این آبشار را دید و نام ویکتوریا را بر آن گذاشت. او بعدها نوشت: «زیبایی آن فراتر از زیبایی مناظر انگلیس است. چشم هیچیک از اروپاییها منظرهای مانند آن را ندیده است. شاید چشم فرشتگانی که در آسمان پرواز میکنند آن را دیده باشد.» کمتر جایی در زمین هست که آدم در آن بتواند نیروی درونی آب را اینطور حس کند. اما یک ویژگی اثیری در این آبشار هست که همان اندازه مسحورکننده بوده و برای رساندن منظورم در این کتاب همان قدر ارزش دارد. چرا که این آبشار کلید تفسیر تلسکوپ هابل را در خود دارد.
برایان کاکس (متولد 1968) فیزیکدان انگلیسی که بیشتر به خاطر مستندهای علمی تلویزیونیاش شناخته میشود. «شگفتیهای منظومهی شمسی»، «سیارات» و «کیهان» از مشهورترین سریالهای تلویزیونیای هستند که کاکس در آنها حضور داشته. او استاد فیزیک ذرات دانشگاه منچستر و عضو انجمن سلطنتی است. کاکس تا کنون جوایز زیادی به دست آورده که از میان آنها میتوان به جایزهی فارادی و کلوین اشاره کرد. او تابهحال 9 کتاب تألیف کرده که از روی تعدادی از آنها مستند هم ساختهشده: «نیروهای طبیعت» و «جهان انسان» ازجمله آثار او هستند که سریالشان از شبکهی بیبیسی دو پخش شده.
مقدمه: کیهان
1: پیامآوران
داستان نور
جای ما در کیهان
همسایگان کهکشان ما
نقشه کهکشان راه شیری
شکل کهکشان راه شیری
تولد یک ستاره
نور چیست؟
آزمایش دو شکاف یانگ
پیامآورانی از آن سوی اقیانوس فضا
در پی یافتن سرعت نور
جستوجو برای یافتن ساعت کیهانی
حد سرعت
سفر زمان
سپیدهدم زمان
در جستوجوی آندرومدا
تلسکوپ هابل
مهمترین تصویر تهیه شده توسط هابل
همه رنگهای رنگینکمان
انبساط هابل
انتقال به قرمز
تولد کیهان
نور مرئی
تصویر گذشته
چشماندازی بکر
2: غبار ستارگان
منشاء حیات
چرخه زندگی
نگاشت آسمان شب
بستر تولد ستارگان
چگونه سیارات فراخورشیدی را بیابیم؟
منشاء حیات
جدول تناوبی عناصر
گروه جهانی عناصر شیمی
ستارگان از چه موادی ساخته شدهاند؟
کیهان اولیه
آبفشانهای اِل تاتیو در شیلی
بیگبنگ/ مهبانگ
ذرات زیر اتمی
زمانبندی کیهان: از بیگبنگ تا زمان حال
عناصر به ترتیب اعداد
قویترین انفجار روی زمین
از بیگبنگ تا خورشید: ستارههای اولیه
غول سرخ
مرگ ستاره
سحابی سیارهنما
نادرترین عناصر
ابرنواختر: چرخه زندگی یک ستاره
آغاز و پایان
منشاء حیات
3: سقوط
حداکثر نیرو
ریسمان نامرئی
سیبی که هیچگاه نیفتاد
معمار بزرگ
ژئوئید
کشش ماه
صبح کاذب
گوی آبی
آرایهی بسیار بزرگ (VLA)
مسیر برخورد
وقتی کهکشانها برخورد کنند
احساس نیرو
پارادوکس گرانش
سرزمین کوتولههای سبز
گرانش چیست؟
نظریه نسبیت عام اینشتین
به درون تاریکی
ساختار سیاهچاله
4: سرنوشت
گذر زمان
ساعت کیهانی
ساعت کهکشانی
حیات باستان
اندازهگیری زمان
پیکان زمان
نظم در بینظمی
انتروپی در عمل
پیکان زمان
چرخه زندگی کیهان
حیات کیهان
سرنوشت ستارگان
مرگ کیهان
مرگ خورشید
آخرین ستارگان
آغاز پایان
نمایه