دربارهی آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی چه میدانید؟ مردی که دستور به پایان جنگ سرد و فروپاشی اتحاد بین کشورهای اروپای شرقی داد و کابوس 44سالهی بین بلوک شرق و غرب را تمام کرد. در کتاب دنیایی رو به دگرگونی (A Changing world)، شاهد برگهایی از زندگی یکی از مهمترین افراد تاریخ- به قلم خود او- خواهیم بود. این کتاب مجموعه یادداشتهایی است که گورباچف دربارهی مسائل اجتماعی و سیاسی پیرامون خود نوشته است.
قدرتی که گورباچف بهعنوان رهبر شوروی داشت، به قلم او شجاعت و بیپروایی خاصی بخشیده بود که باعث میشد بدون هرگونه مانعی از حوادث و تحولات سیاسی و اجتماعی روز دنیایی که در آن میزیست سخن بگوید. در کتاب دنیایی رو به دگرگونی، گورباچف از ایدههایی که برای نسل نو داشت، مبانی اصلی تفکرات جدید خویش، تغییرات در وزارت امور خارجه و ارتباط با دنیای غرب، اولین ملاقاتها و گفتگوها با رهبران کشورهای عضو پیمان ورشو، نشست واشنگتن و پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد، سخنرانی در سازمان ملل، بحثی مفصلتر درباره گسترش ناتو، سفر به ایالات متحده و مذاکراتی دشوار درباره مسائل مربوط به خلع سلاح، سرانجام کار و سال 1991، چالش زیستمحیطی و نجات سیاره، روسیه در دنیای رو به دگرگونی، مسئولیت روسیه و ایالات متحده آمریکا و مسائلی از این دست سخن میگوید.
آیا گورباچف کسی بود که فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را از سالها پیش مهندسی کرده بود؟ گورباچف زمینه را برای خروج نیروهای روسی از افغانستان فراهم کرد؛ با پیشنهاد برنامهای اقتصادی به نام «پرسترویکا» در سال 1985 و ارائه راهکارهایی اصلاحی به هدف بازسازی و ترمیم مشکلات شوروی، سعی در نجات اقتصاد زمینخوردهی کشور و از بین بردن فقر مردم داشت؛ درهای اقتصاد شوروی را به سوی جهانیان گشود و با رهبران غربی در زمینهی کنترل تسلیحات همکاری کرد؛ اما آیا همه اینها یک شبه به ذهن رهبر کشور شوراها رسید؟ یا نه… اتفاقات خبر از یک سری اقدامات از پیش مهندسیشده میدهد؟ آیا اینکه گورباچف در سال 1985 دبیرکل اتحاد جماهیر شوروی شد، 1989 دیوار برلین فرو ریخت و نهایتاً در دسامبر 1991، این مرد به نفع امنیت مردم جهان از سمت خود کنار کشید و پایانی تاریخی برای روسیه سوسیالیستی و قرن پرتبوتاب بیستم رقم زد، به هم مرتبطند؟
پیشگفتار مترجم
چند کلامی درباره ترجمه
آغاز سخن. عکسی قدیمی
ابتکار
نیاز به تفکر جدید
«پوشاندن با پتویی سفید…»
پیشقراولان تفکرات جدید
کِنِدی. سخنرانی 10 ژوئن 1963
موزه «طبقه ششم»
نسل نو
مبانی اصلی تفکرات جدید
سازوکار تصویب تصمیمات
تغییرات در وزارت امورخارجه. ادوارد شواردنادزه
همکارانم. یاکاولیف، چیرنیایف
جلسه سفیران در وزارت امور خارجه. سخنرانی من
اولین ملاقاتها. گفتگو با رهبران کشورهای عضو پیمان ورشو
«باید از ایالات متحده شروع کرد»
ژنو. ملاقات با ریگان
ریگان و شولتس
بیانیه پانزده ژانویه 1986
ایده «ریکیاویک». آمادهسازی برای ملاقات
نشست ریکیاویک. ناکامی یا پیروزی؟
«بسته» باز میشود
نشست واشنگتن. پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد
جرج بوش. گفتگو در اتومبیل
در مسیر نشست مسکو
ریگان در مسکو
سخنرانی در سازمان ملل متحد
ملاقات در جزیره فرمانداران
سال 1989
اولین کنگره نمایندگان خلق
بوش. «وقفهای برای تفکر»
مارگارت تاچر
جیمز بیکر در مسکو. گفتگویی جدی
اروپا. تاریخ، حرکت را سرعت میبخشد
یانوش کادار. وویچخ یاروزیلسکی
جمهوری دموکراتیک آلمان به جوش و خروش درمیآید
در ادامه؟ هلموت کُهل
اعتمادسازی
فصلی نو در روابط
مسئله آلمان در دستور روز
صدراعظم عجله به خرج میدهد
اتحاد دو آلمان: رویه ما
ژان پل دوم
مالت
اصل مطلب
ما دشمن نیستیم
آلمان. حفظ روند در بستری صلحآمیز. «4+2»
مسئله عضویت آلمان در ناتو
درباره گسترش ناتو: «بحثی مفصلتر»
گفتگوی جدی با کهل
قهرمان اصلی ملتاند. ملتِ هر دو کشور
سفر به ایالات متحده. مذاکراتی دشوار
مذاکرات مسائل مربوط به خلع سلاح
«از چپ و راست ناسزا میشنویم»
آشنایی با آمریکا
امور فوری
هانسدیتریش گنشر
موضوع امنیت مشترک اروپا. منشور پاریس
بحران در خاورمیانه. بوته آزمایشی برای تفکر جدید
راهحل نظامی یا مسالمتآمیز؟
سرانجامِ کار
نود و یکِ مخوف
من مجبور به سفر به ژاپن بودم
گفتگوها در توکیو
به سوی «گروه هفت»
فرانسوا میتران
آماده ملاقات در لندن میشویم
لندن. دیدارها و گفتگوها
توافقات و نتایج
در آستانه ورود بوش به مسکو
گفتگو با بوش در نوا-آگاریوا. دورنمای شراکت
کودتای ماه اوت و پیامدهای آن
بخت جلوگیری از فروپاشی وجود داشت
واکنش شرکای ما چگونه بود؟ روایت فیلیپه گُنزالس
گفتگو با جان میجر در مسکو
… همچنان عذابم میدهد
بیکر در مسکو: پرسشهایی بیپاسخ
چگونه دستاوردها حفظ شوند؟
و اما زین پس…
درک دلایل
گفتگو با آمریکاییها
ریشه اشتباهات و ناکامیها
دوباره در استراسبورگ
جهانیسازی. ولی با چه رویکردی؟
موتور مسابقه تسلیحاتی
«زنگ خطر هستهای»
هدف دیگری قابل تصور نیست
مسئولیت روسیه و ایالات متحده آمریکا
نیاز به الگویی جدید است
دولت بازمیگردد
چالش زیستمحیطی
آب هیچ جایگزینی ندارد
نجات سیاره
سیاست و اخلاق
فقط همه با هم
روسیه در دنیای رو به دگرگونی
جایگزینی نسلها. ارتباط زمانها
ضمیمه- سخنرانی هنگام دریافت جایزه نوبل. -استکهلم، پنجم ژوئن 1991
آلبوم تصاویر – (برگرفته از آرشیو شخصی گورباچف)
مشاوران و همکاران
اصطلاحات سیاسی که در کتاب آمده است.
رهبران شوروی از ابتدا تا فروپاشی
منابع و مآخذ