معرفی کتاب صوتی سنگی بر گوری
سال اول ازدواج‌مان به این گذشت که چطور جلوگیری کنیم و حیف است که به این زودی دست‌و‌بال‌مان بند شود، خیال سفر در دنبالش و از این حرف‌ها؛ و بعد هم زندگی اجاره‌نشینی و دیگر معاذیر. از سال سوم بود که قضیه جدی شد. من هنوز ککَم هم نمی‌گزید و پیش از بچه خیلی چیزهای دیگر در کله داشتم.
منبع: https://www.ketabrah.ir/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%B5%D9%88%D8%AA%DB%8C-%D8%B3%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C/book/78082
کتاب صوتی سنگی بر گوری را می‌توان یکی از مهم‌ترین یا حتی مهم‌ترین خودزندگی‌نامه‌ی نوشته شده توسط یک نویسنده‌ی ایرانی دانست. این کتاب که در شش فصل تنظیم شده، به شکلی صادقانه و رُک به مسئله‌ی بی‌فرزندی و عقیم بودن جلال آل احمد می‌پردازد. سطور آغازین کتاب سنگی بر گوری را می‌توان از مشهور‌ترین و محکم‌ترین آغازهای کتاب در تاریخ ادبیات فارسی دانست: «ما بچه نداریم. من و سیمین. بسیار خوب. این یک واقعیت است اما آیا کار به همین‌جا ختم می‌شود؟».
درهرصورت، کتاب صوتی سنگی بر گوری در تاریخ ادبیات ایران نمونه‌ای بی‌بدیل یا حداقل نادر به شمار می‌رود. جلال آل احمد در این خودزندگی‌نامه که بسیاری از عناصر داستانی مانند پی‌رنگ، توصیف، ایهام و دیالوگ‌های بین شخصیت‌ها در آن وجود دارند، اعترافی شجاعانه و صادقانه از مسائل و مشکلاتی که با آن‌ها دست‌و‌پنجه نرم می‌کرده، صورت داده است.
جلال آل احمد کتاب سنگی بر گوری را در سال 1342 نوشت ولی به احترام همسرش سیمین دانشور آن را در زمان حیاتش منتشر نکرد و تنها 12 سال پس از مرگش این کتاب منتشر شد. در زمان چاپ، اعتراض‌های فراوانی به این کتاب صورت گرفت و بسیاری از اینکه جزئیات زندگی جلال آل احمد و همسرش در آن فاش شده ناراضی بودند. با این‌حال حتی سیمین دانشور که از منتقدان چاپ این کتاب بود و تصویری که از او در کتاب ترسیم شده را کاریکاتوری خاله‌زنک از خودِ واقعی‌اش می‌دانست، معتقد بود چاپ این اثر به قصد تخریب شخصیت جلال آل احمد صورت نگرفته و تمامی آثار هر نویسنده‌ی مهم و تأثیرگذاری باید روزی چاپ شوند.
در ادامه‌ی کتاب سنگی بر گوری، جلال آل احمد به خاطرات مربوط به خواهرش که به سرطان سینه دچار شده، درمان‌های سنتی برای ناباروری و اهمیت فرزندآوری در فرهنگ و سنت شرق می‌پردازد. او در این کتاب صوتی، بسیاری از راز‌های زندگی خودش را به شکلی بی‌پروا و صادقانه بیان می‌کند و در جایی به این نتیجه می‌رسد که می‌توان برای جبران ناباروری و بی‌فرزندی‌اش، با استفاده از کلمات و نوشته‌هایش، سنگ قبری برای خودش بسازد.
کتاب صوتی سنگی بر گوری، خودزندگی‌نامه‌ای از نویسنده‌ی ایرانی جلال آل احمد است. نام کتاب برگرفته از آیه‌ای قرآنی به معنای «هر آدمی سنگی‌ست بر گور پدر خویش» است و در آن جلال آل احمد به موضوع بی‌فرزندی خود و همسرش سیمین دانشور می‌پردازد. این کتاب اوج نثرنویسی جلال آل احمد و یکی از بهترین خودزندگی‌نامه‌های ایرانی به شمار می‌رود.
درباره‌ی کتاب صوتی سنگی بر گوری
[کتاب سنگی بر گوری] خصوصی‌تر و شجاعانه‌تر است. چون رسواگری می‌کند و نویسنده‌ی ایرانی وحشت دارد از رسواگری کردن. (رضا براهنی)
جلال آل احمد (1302-1348) نویسنده و مترجم مشهور ایرانی و همسر سیمین دانشور است. او از مهم‌ترین نویسندگان تاریخ داستان‌نویسی در ایران به شمار می‌رود و با آثار ادبی و غیرادبی‌اش تأثیر فراوانی بر جریان داستان‌نویسی و روشن‌فکری در ایران گذاشته است. جلال آل احمد در خانواده‌ای مذهبی چشم به جهان گشود، تا مدت‌ها در مبارزات سیاسی شرکت می‌کرد و حتی تا زمانی عضو حزب توده بود. از آثار مشهور جلال آل احمد می‌توان به کتاب‌های «مدیر مدرسه»، «پنج داستان» و «دید و بازدید» و همینطور ترجمه‌هایش از کتاب‌های «قمارباز» فئودور داستایوفسکی و «بیگانه» از آلبر کامو اشاره کرد.
در بخشی از کتاب صوتی سنگی بر گوری می‌شنویم
به گمان من او [جلال آل احمد] با کتاب سنگی بر گوری به اندازه‌ی سه نسل از نویسندگان ما اعتراف کرده است. (محمد بهارلو، نویسنده‌ی کتاب «سال‌های عقرب»)
کتاب سنگی بر گوری که اولین‌بار در سال 1360 توسط انتشارات رواق منتشر شده بود، در سال‌های گذشته توسط ناشرین متعددی منتشر شده است. نسخه‌ی صوتی این کتاب را نشر صوتی آوای چیروک و به گویندگی بهمن وخشور تهیه شده است.
نکوداشت‌های کتاب سنگی بر گوری
-
تردیدی نیست که کتاب سنگی بر گوری در میان کارهای جلال آل احمد، در دوران خودش و حتی تا هنوز، از حیرت‌انگیزترین آثار مکتوب ادبیات ماست. (احمد غلامی، نویسنده‌ی کتاب «آدم‌ها»)
کتاب صوتی سنگی بر گوری برای چه کسانی مناسب است؟
اگر به خودزندگی‌نامه‌های نوشته شده توسط نویسندگان علاقه دارید و یا اگر می‌خواهید بیشتر در مورد زندگی جلال آل احمد و افکار او در باب مسائلی چون سنت و تجدد بدانید، شنیدن کتاب صوتی سنگی بر گوری به شما توصیه می‌شود.
با جلال آل احمد بیشتر آشنا شویم
جلال آل احمد در فصل اول کتاب صوتی سنگی بر گوری، نارضایتی خود و همسرش، سیمین دانشور از نداشتن فرزند را بیان می‌کند و به این گره‌ی ناگشودنی در زندگی‌اش می‌پردازد. او و سیمین پس از آزمایش‌های مکرر در می‌یابند که اشکال از جلال است و این نویسنده به روند سخت و ناخوشایند درمان ناباروری در ایران و اتریش می‌پردازد. در فصل دوم، جلال آل احمد و سیمین دانشور تصمیم می‌گیرند کودکی را به فرزندی قبول کنند، ولی زمانی که متوجه می‌شوند مادر کلفتی بوده است که از سمتِ مردی ثروتمند به شکلی نامشروع باردار شده، از این تصمیم منصرف می‌شوند. در یکی از گفت‌و‌گوهایی که بین جلال آل احمد و سیمین دانشور صورت می‌گیرد، جلال به همسرش می‌گوید اگر تمایل زیادی به بچه‌دارشدن دارد، می‌تواند به سراغ مرد دیگری برود که سیمین از این حرف او دلخور می‌شود و می‌گرید.
برخی از منتقدین کتاب سنگی بر گوری و مسئله‌ی ناباروری جلال آل احمد در این کتاب را نماد و استعاره‌ای از شکستِ پروژه‌های فکری او و روشن‌فکران ایرانی بعد از مشروطیت می‌دانند. به همین علت است که در بخش‌هایی از کتاب، به نظر می‌رسد جلال آل احمد به نوشته‌های قبلی خودش باز می‌گردد و آن‌ها را تمسخر می‌کند. بااین‌حال، برخی دیگر از منتقدین باور دارند مسئله‌ی ناباروری و بی‌فرزندی برای جلال آل احمد و سیمین دانشور به این اندازه بغرنج نبوده و انگیزه‌ی اصلی او از نوشتن کتاب سنگی بر گوری، پرداختن به حواشی اجتماعی بی‌فرزندی در کشوری سنتی و شرقی است.