گوش سپردن به کتاب صوتی موریانه را به علاقه‌مندانِ داستان‌ها و رمان‌های معاصر فارسی توصیه می‌کنیم. اگر از مخاطبان داستان‌های تاریخی و سیاسی یا کارهای بزرگ علوی هستید، از شنیدن این کتاب لذت خواهید برد.
گفت: «می‌دانم. از خودتان بهتر می‌دانم. می‌خواهید آن‌چه خودتان نمی‌دانید برایتان توضیح بدهم؟ می‌دانم که شما هیچ‌کاره بوده‌اید و هیچ بامبولی نزدید. مگر این‌جا نیامده‌اید که دیگر پیاده راه نروید و سوار شوید؟»
منبع: https://www.ketabrah.ir/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%B5%D9%88%D8%AA%DB%8C-%D9%85%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87/book/79019
گفتم: «آقای دکتر من کاری نکرده‌ام. در هیچ دسته‌ای و حزب سیاسی هم وارد نشدم.»
شخصیت اصلی کتاب صوتی موریانه داستان خود را با اولین شغلی که در جوانی پیدا کرد، ادامه می‌دهد. همین‌که درسش تمام می‌شود، مادرش او را به سر کاری در یکی از تیمچه‌های بازار و نزد چند تاجر و بازاری می‌فرستد. اما بخت با آن‌ها یار نمی‌شود و بعد از مدتی ورشکست می‌شوند. این نقطه از داستان، همان‌جایی است که بزرگ علوی آن را به‌عنوان محل برخورد مجدد این شخص با موسی‌جون انتخاب کرده؛ نقطه‌ای که مسیر زندگی او را برای همیشه تغییر می‌دهد. موسی‌جون به او تشر می‌زند که باید کاری نان‌وآب‌دار برای خود و خانواده‌اش پیدا کند. به او می‌گوید که باید دستگیره‌ی محکم و مطمئنی بیابد و با آن خودش را بالا بکشد.
شخصیتی که اسمی از خودش نمی‌برد و مشخصات دقیقی را درباره‌ی خود اختیار ما نمی‌گذارد، در کتاب صوتی موریانه قصد دارد تا خاطراتش را برای ما بازگو کند. بزرگ علوی در این داستان، یک مأمور ساواک را به‌عنوان شخصیت اصلی خود انتخاب کرده و از این طریق سفری به آخرین روزهای حکومت پهلوی و روزهای منتهی به انقلاب سال 1357 در ایران داشته است.
سازمان اطلاعات و امنیت کشور که با نام ساواک شناخته می‌شود، از بخش‌های تأثیرگذار حکومت پهلوی، در روزهای منتهی به انقلاب 57 و تغییر این رژیم در ایران بود. بزرگ علوی (Bozorg Alavi) در کتاب صوتی موریانه، خاطرات، اعترافات و افشاگری‌های یک مأمور سابق این سازمان را در قالب یک داستان، در اختیار مخاطبان خود قرار داده است.
روی میز یک صفحه کاغذ و دو‌سه‌تا قلم و مداد بود. زهره‌ام ترکید. شستم خبردار شد این‌جا ساواک است. این‌جا از آدم سین‌جیم می‌خواهند و ته‌توی هرکاری را درمی‌آورند. حتماً باید هرچه از لنگه آوردم بسلفم! دستگیره همین است! شاید جان سالم به‌در ببرم. از خودم پرسیدم، پس کار میرزاعلی‌خان هم به این‌جا کشیده است. از قیافه‌ی هم‌اتاق من غیظ و غضب تراوش نمی‌کرد. خودش گفت:
حالا مدتی از انقلاب 57 گذشته و این مأمور سابق ساواک، باز هم خود را بی‌کار و در معرض سقوط می‌یابد. اما راهی که این‌بار برای درآوردن خرج زندگی خود پیدا کرده، باج گرفتن از همکاران سابق خود است. او که به‌واسطه‌ی شغل و جایگاه خود در اداره، به اطلاعات زیادی دسترسی داشته، حالا ماجراهای زیادی در آستین دارد که اگر اراده کرده و آن‌ها را بازگو کند، زندگی افراد مختلفی را زیرورو می‌کند. او که نمیخواهد به گدایی بیفتد و محتاج هرکس و ناکسی بشود، تصمیم گرفته تا بخش‌های گنگی از این خاطرات را در نشریات مختلف به چاپ برساند تا حساب کار دست صاحبان این خاطرات بیاید و مجبور شوند برای ساکت کردن او، باج بدهند.
کتاب صوتی موریانه را نشر صوتی آوانامه با صدای مهیار ستاری منتشر کرده و نسخه‌ی متنی کتاب را انتشارات نگاه به چاپ رسانده است.
«من دکتر بیژن هستم. من یک ساعت از پیش شما می‌روم و شما شرح زندگی خودتان را بنویسید. اما جزئیات را فراموش نکنید. کلیات را ما خودمان می‌دانیم. دوستانتان چه کسانی هستند؟ با کی آمدوشد کرده‌اید؟ اسم‌های آشناهایتان را هم بنویسید؛ اسم مادرتان، پدرتان، خواهرتان. چه کاره‌اید؟ از کجا امرتان می‌گذرد؟ حتی آن چیزهایی که به نظرتان ضروری نمی‌رسد، باید دقیقاً و بی‌شیله‌‍‌پیله بنویسید.»
داستان با نحوه‌ی ورود این شخص به ساواک و تبدیل شدنش به عضوی از این سازمان آغاز می‌شود. او که متعلق به طبقه‌ی فرودست جامعه بوده، در خانواده‌ای فقیر، با پدر و مادر خود و تنها خواهرش به نام رقیه زندگی می‌کرده. اولین کسی که چشم او را به جهانی بزرگ‌تر از اطراف خودش باز می‌کند و به او می‌فهماند تمام دنیا همین بدبخت‌بیچاره‌های دور و اطرافش نیستند، پسری است به نام موسی. او موسی را که از فامیل‌های دور مادرش بوده، موسی‌جون می‌خواند و از همان دوران رفاقتی با او به هم می‌زند. موسی پای او را به جاهای مختلفی باز می‌کند که تا قبل از این حتی تصورشان را هم نمی‌کرده. موسی‌جون تخم این فکر را در سر او می‌کارد که دارا بودن عجب عالمی دارد و ای‌کاش او هم مال‌ومنالی داشت.
بزرگ علوی از طریق این شخص که تصمیم گرفته برای احتیاط نام و نشانی از خودش را در طول خاطراتش ذکر نکند ماجرای روزهای سرنگونی حکومت پهلوی، ساعت‌های منتهی به انقلاب 57، نقش ساواک در این میان، جوانان مبارز آن دوران و موریانه‌هایی که به جان سیستم قبلی افتادند را روایت می‌کند. ویژگی بارز قلم بزرگ علوی در این کتاب، تسلط او بر لحن‌های متفاوت شخصیت‌های مختلف داستان است؛ به‌نحوی که شخصیت‌ها برای ما بسیار باورپذیر و قابل‌لمس شده‌اند.
شخصیت اصلی کتاب صوتی موریانه حرف‌های موسی‌جون را جدی می‌گیرد و امیدی به این روزنه می‌بندد. او که به دنبال حرف موسی به ساختمانی می‌رود تا کاری برای خودش دست‌وپا کند، ناگهان خود را جلوی چند مأمور ساواک و در حال سین‌جیم شدن می‌یابد و دستگیرش می‌شود که منظور موسی‌جون از دستگیره‌ای که می‌گفت چیست. بزرگ علوی در این کتاب، داستان مردی را روایت می‌کند که بدون قصدی ازپیش‌تعیین‌شده، به‌ناگاه خودش را درحالی می‌یابد که به عضویت ساواک درآمده و از این پس، باید به‌عنوان یکی از مأموران ادراه‌ی اطلاعات و امنیت کشور فعالیت کند.