دنیل کانمن (Daniel Kahneman) روانشناس آمریکایی-اسرائیلی متولد 1934 است که در زمینهی روانشناسی قضاوت و اقتصاد رفتاری پژوهشهای بسیاری انجام داده است. او در سال 2002 موفق به کسب نوبل اقتصاد شد. کانمن در سال 2011 در فهرست برترین متفکران جهانی منتشرشده در مجلهی Foreign Policy قرار گرفت. در همان سال کتاب «تفکر سریع و کند» را نوشت که با اقبال بسیار گستردهای روبهرو شد. همچنین در سال 2015، روزنامهی Economist او را هفتمین اقتصاددان تأثیرگذار جهان معرفی کرد.
کتاب صوتی نویز، نقصی در قضاوت انسان اثریست در زمینهی روانشناسی و علوم شناختی که دنیل کانمن به همراه کاس سانستین و اولیویه سیبونی آن را نوشته است. ایدهی محوری این کتاب دربارهی یک خطای شناختی در قضاوتها و داوریهای انسانی است که نویسندگان از آن با نام «نویز» یاد میکنند. این اثر که یکی از پرفروشترین کتابهای نیویورکتایمز محسوب میشود، در طول کمتر از یک سال با اقبال بسیار گستردهای روبهرو شد.
دربارهی کتاب صوتی نویز، نقصی در قضاوت انسان
کانمن، سانستین و سیبونی بهمدت چند سال روی ایدهی این کتاب کار کردند و حتی چندین پژوهش آماری در زمینهی نویز ترتیب دادند. مراحل پایانی تألیف محتوای کتاب، با پاندمی سراسری کوید-19 همزمان شد. کانمن گفته است که محدودیتهای ارتباطی قرنطینه و طی کردن فرایند نوشتن از طریق تماسهای ویدیویی، در مجموع برایشان اتفاق سازنده و مفیدی بوده است. او میگوید: «اگر کرونا نبود ممکن بود نوشتن این کتاب هیچوقت تمام نمیشد.»
نکوداشتهای کتاب صوتی نویز، نقصی در قضاوت انسان
در فصل 26 این اشکالها را بررسی میکنیم. در فصل 27 سراغ پنج اشکال زیر میرویم که آنها هم رایجاند و احتمالاً بهویژه به سبب افزایش اتکا به قواعد، الگوریتمها و یادگیری ماشین، در سالهای آینده نیز در موارد مختلفی آنها را خواهیم شنید.
– انتخابها مهم هستند. متأسفانه بسیاری از انتخابهایی که انسانها انجام میدهند، اساساً بهخاطر وجود نویز دارای نقص محسوب میشوند. ما میتوانیم در تجارت، سیاست و زندگی شخصی خود انتخابهای بهتری داشته باشیم. این کتاب به ما در این راستا کمک میکند. (ریتا مکگراث، نویسندهی کتاب Seeing Around Corners)
نویز مؤلفهی دومی است که نویسندگان این کتاب برای قضاوت در نظر میگیرند. به این معنا که عوامل بهظاهر نامربوطی میتواند روی قضاوت و تصمیمگیری ما تأثیر بگذارد. برای مثال پژوهشی روی 682 مورد مطالعاتی نشان داد که مصاحبهکنندگان یک کالج به نقاط قوت علمی متقاضیان در روزهای ابری اهمیت بیشتری میدهند و در روزهای آفتابی بیشتر به نقاط قوت غیرعلمی متقاضیان علاقهمند هستند. درحالیکه به نظر میرسد ابری یا آفتابی بودن هوا، علیالقاعده نباید تأثیر منطقی روی این نتیجهگیری داشته باشد. این نمونهای از نویز است که در کتاب به آن اشاره شده است.
اولیویه سیبونی (Olivier Sibony) نویسنده، استاد دانشگاه و متخصص تفکر استراتژیک در فرانسه است. کتاب دیگری از او تحت عنوان You’re About to Make a Terrible Mistake درسال 2019 جایزهی مهم بنیاد Manpower را بهعنوان بهترین کتاب سال در حوزهی مدیریت دریافت کرد. اولیویه بر اساس پژوهشهای علمی خود به رهبران کسبوکارهای بزرگ در حوزهی تصمیمات استراتژیک مشاوره میدهد. او دارای نشان لژیون دونور فرانسه نیز هست.
در بخشی از کتاب صوتی نویز، نقصی در قضاوت انسان میشنویم
نخست، کاهش نویز میتواند گران باشد؛ شاید به هزینه آن نَیَرزد. گامهای لازم برای کاهش نویز ممکن است طاقتفرسا باشند. در مواردی شاید اصلاً شدنی نباشند.
کاس سانستین (Cass Sunstein) پژوهشگر و حقوقدان آمریکایی است که حوزهی تخصصی فعالیتهای حرفهای او، حقوق محیط زیست، حقوق اداری و اقتصاد رفتاری را دربرمیگیرد. کتاب سقلمه نوشتهی سانستین، که بهنام تلنگر هم در فارسی ترجمه شده است، در زمرهی پرفروشترین کتابهای نیویورکتایمز به شمار میرود. او بهمدت سه سال در دولت اوباما و در سمت مدیر دفتر امور اطلاعات و مقررات کاخ سفید مشغول به کار بوده است.
– کاری که کتاب نویز میکند شبیه یک زلزله است؛ زیرا خطرات ناشی از قضاوتهای انسانی را بررسی میکند. این کتاب روشهایی دستیافتنی را برای کاهش آسیبها و خطرات تصمیمگیری ارائه میکند. (رابرت سیالدینی، نویسندهی کتاب تأثیر)
کتاب صوتی نویز، نقصی در قضاوت انسان مناسب چه کسانی است؟
سه، اگر بخواهیم افراد احساس کنند که با احترام و تکریم با آنها برخورد شده است، شاید باید قدری از نویز را تحمل کنیم. ممکن است نویز از عوارض جانبی فرایندی باشد که کامل نیست اما افراد به استقبال آن میروند، چون این فرایند سخنان همۀ افراد (کارکنان، مشتریان، متقاضیان، دانشجویان، متهمان به جرم) را میشنود، به آنها فرصت میدهد بر استفاده از قوۀ تشخیص تأثیر بگذارند، و این احساس را ایجاد میکند که آنها فرصتی داشتهاند تا دیده و شنیده شوند.