معرفی و دانلود کتاب ژاک لکان | ایدرین جانستون | انتشارات ققنوس

معرفی کتاب ژاک لکان

ژاک لکان، یکی از بزرگ ترین و تأثیرگذارترین روان شناس ها و روانکاوهای تاریخ، با نظریه ها و آثارش توانسته تأثیر بسزایی بر فلسفه ی قاره ای و مطالعات فرهنگی بگذارد. اکنون، ایدرین جانستون در کتاب ژاک لکان، به زندگی این شخص مهم و نیز آثار برجسته ی او پرداخته است. مرحله ی آینگی، سه ساحتِ امر تخیلی، امر نمادین و امر واقع و همچنین مباحثات پیرامون مفاهیم زبان و ضمیر ناخودآگاه، از جمله ی مواردی هستند که در کتاب حاضر مورد بررسی قرار می گیرند.

درباره ی کتاب ژاک لکان

ایدرین جانستون (Adrian Johnston) کتابش را با بررسی دوران ابتدایی زندگی لکان و عواملی که به آثارش، من جمله مطالعاتش پیرامون پزشکی و روان شناسی، سروشکل داده است، شروع می کند. نویسنده در کتاب ژاک لکان (Jacques Lacan) به تعاملات و رفت وآمدهایی که فروید و لکان با یکدیگر داشتند، نیز پرداخته است. ایدرین جانستون، چنان که پیش تر گفته شد، به مفاهیم و نظریاتی که ژاک لکان ارائه داده است، می پردازد که ازجمله ی آن ها می توان به مرحله ی آینگی یا آینه ای اشاره کرد. ژاک لکان باور دارد زمانی که بچه انعکاس خودش را در آینه می بیند و خودش را می شناسد، لحظه ای حیاتی را تجربه می کند که باعث می شود اگو (ego) یا همان «منِ» فاعلی اش شکل بگیرد و به ادراکی از خویش برسد.

ایدرین جانستون سپس از نظریه ی سه ساحت بحث به میان می آورد که شامل امر خیالی، امر نمادین و امر واقع است. یکی از دقیق ترین و پرجزئیات ترین نظریه های لکان همین ساحت های سه گانه است. ژاک لکان در امر خیالی به تصاویر و تخیلات می پردازد، یعنی چیزهایی که باعث شکل گرفتن اگو یا همان من فاعلی می شود. در امر نمادین، به سراغ قلمرو زبان، ساختارهای اجتماعی و هنجارهای فرهنگی می رود و در امر واقع، سلسله مسائل و اتفاقات غیرممکن و نمایش ناپذیر را که چیزی ورای زبان هستند، موشکافانه واکاوی می کند. ایدرین جانستون به بیانیه ی معروف ژاک لکان نیز پرداخته که لکان در آن می گوید، ضمیر ناخودآگاه همچون زبان، ساختاری منظم دارد. لکان با تکیه بر این ادعا اذعان می دارد که عمیق ترین افکار و امیال ما به واسطه ی سیستم زبانی به وجود می آیند.

ایدرین جانستون در کتاب ژاک لکان به مفهوم ابژه ی کوچک a هم پرداخته و موشکافانه آن را مورد بررسی قرار می دهد. حرف a کوچک در این مفهوم به معنای ابژه – علت میل است. ابژه – علت میل یک ابژه ی دست نیافتنی است که امیال و فانتزی های ما را برمی انگیزد. حرف a کوچک از واژه ی فرانسوی autre یا autre petit به معنی دیگری یا دیگری کوچک کوچک آمده است. این مفهوم بیانگر چیزی است که دلمان برای داشتنش پر می کشد، ولی هرگز نمی توانیم آن چیز را به صورت کامل به دست آوریم یا در اختیار بگیریم. در روانشناسی لکانی، ابژه ی کوچک a که به مثابه ی ابژه – علت میل است، همان چیزی به شمار می رود که موتور خیالات و امیال ما را روشن کرده و پیش می راند، ولی در هر حال از دستمان می گریزد. این مفهوم رابطه ی نزدیکی با ایده ی فقدان دارد. ژاک لکان معتقد است که آرزوی انسانی همیشه یک واکنش به ادراک فقدان یا غیاب است. ابژه ی کوچک a یک جلوه ی انتزاعی و نمادین است از آنچه که از صمیم قلب خواستار آن هستیم. این ابژه می تواند هر چیزی باشد که به باور ما، امیال درونیمان را ارضا خواهد کرد، اما وقتی که آن چیز را به دست بیاوریم متوجه می شویم که شوق داشتن آن چیز به قوت خود باقی می ماند. به باور ژاک لکان، ابژه ی میل و آرزو هرگز به صورت کامل برطرف نمی شود و ما همواره در پی رضایتمندی هستیم.

کتاب ژاک لکان را که از دانشنامه ی فلسفه ی استنفورد است، می توانید با ترجمه ی هیمن برین که به یاری انتشارات ققنوس چاپ و منتشر شده است، تهیه فرمایید.

کتاب ژاک لکان برای چه کسانی مناسب است؟

اگر شما نیز از دسته علاقه مندان به آثار ژاک لکان هستید و می خواهید با اندیشه ها و نظریات او به صورت مفید و مختصر آشنا شوید، لحظه ای از خواندن این کتاب غفلت نکنید.

در بخشی از کتاب ژاک لکان می خوانیم

لکان هنگامى که کار متقدم خود در دهه هاى 1930 و 1940 را با نظریه هاى دهه 1950 خویش که تحت تأثیر ساختارگرایى بودند تلفیق مى کند، به تأکید بر وابستگى امر تخیلى به امر نمادین روى مى آورد. این وابستگى بدان معناست که پدیده هاى حسى ادراکى تر (تصاویر و تجربه هاى بدن شخص، عواطف به عنوان احساساتى که آگاهانه زیست مى شوند، تجسمات افکار و احساسات دیگران و...) به دست ساختارها و پویش زبانى اجتماعى شکل مى یابند، هدایت مى شوند و (به طور چندعاملى) تعیین مى شوند. با اهمیت فزاینده امر واقع در دهه 1960 و گره هاى برومئویى دهه 1970 معلوم مى شود که لکان امر تخیلى را وابسته به هر دو ساحت دیگر مى داند (ضمنا امر تخیلى و امر نمادین، هنگامى که توأم با یکدیگر در نظر گرفته شوند، گستره «واقعیت» را مى سازند که خود در مقابل امر واقع قرار دارد). در واقع، مى توان گفت امر تخیلى همواره شامل خلط مقوله است. به بیان دقیق تر، امر تخیلى ساحتى است که در آن دو ساحت دیگر با هم اشتباه گرفته مى شوند: آنچه امر واقع است به اشتباه نمادین شناخته مى شود (چنان که در انواع خاصى از نشانگان روان رنجورىِ وسواس و روان پریشى پارانویا، رخدادهاى تصادفىِ بى معنی در سطحِ جهان مادىِ اشیاى غیرانسانى همچون نشانه هاى معنادارى دیده مى شوند مملو از دلالت ژرف که باید رمزگشایى و تفسیر شوند) و آنچه نمادین است به اشتباه امر واقع شناخته مى شود (براى نمونه، در «نشانگان تبدیل» از نوع روان تنى، جدال هاى ذهنىِ ناخودآگاهى که در زبان و تصورات رمزگذارى شده اند، درد و بیمارى جسمانى ایجاد مى کنند).

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار دبیر مجموعه
درآمد
1: مرور تاریخى
2: مفاهیم بنیادین
کتابنامه
واژه نامه انگلیسى به فارسى
نمایه