مجله موفقیت : شماره 366
چه زمان و چگونه باید به کودکان «نه» بگوییم؟
منبع: https://www.movafaghiat.com/che-zaman-va-chegoone-bayad-be-koodakan-na-begooem/
ما از طریق انتخاب‌هایی که می‌کنیم، ارزش‌هایمان را به کودکانمان یاد می‌دهیم. بعضی‌وقت‌ها ممکن است به نظر برسد شما در حال تحمیل نظر خود هستید و البته به احتمال زیاد با اعتراض کودکتان نیز روبه‌رو می‌شوید؛ ولی شما باید روی ارزش‌های خود پافشاری کنید. با این کار به کودک اولویت‌بندی و شخصیت‌داشتن را یاد می‌دهید. ممکن است توضیح‌دادن دلایل به شما کمک کند تا راحت‌تر کودکتان را قانع کنید، ولی فکر نکنید مجبور به این کار هستید؛ به‌هر‌حال شما والدین او هستید و حرف شما ارجحیت دارد. مثلا می‌توانید بگویید: «نه؛ نمی‌توانی گوشی همراه داشته باشی. به نظر من گوشی برای کودکی در سن تو مناسب نیست و من دوست ندارم این وسیله اختلالی در درس‌خواندن و ارتباطت با اعضای خانواده به وجود بیاورد.»
ما و کودکانمان به‌صورت پیوسته توسط تبلیغات محیطی و تلویزیونی بمباران می‌شویم و گاهی هم در این میان مجبور می‌شویم به خاطر خواسته‌های کودک، چیزهای مختلفی را که نظر او را جلب کرده، بخریم؛ کاری که نه به نفع سلامت کودک بوده و نه هوشمندانه است. البته خرید گاه‌به‌گاه چیزهای مختلف، حتی اگر آن‌چنان هم به کار کودک نیاید، اتفاق بدی نیست، ولی اگر این اتفاق تبدیل به یک کار همیشگی شود، کودک شما نمی‌تواند ناامیدی را تحمل کند. همچنین کودکان نمی‌توانند یاد بگیرند که می‌توانند چیزی را دوست بدارند، بدون اینکه آن را داشته باشند. مثلا به او بگویید: «من این اسباب‌بازی را برای تو نمی‌خرم، ولی متوجه شدم که چرا این‌قدر دوستش داری، چون خیلی خوشگل است.»
7. وقتی «نه» بگویید که تقاضایش با ارزش‌های شما تناقص دارد
کودکان ذاتا خودمحور هستند، ولی در‌نظر‌گرفتن نیاز فرد دیگری باعث می‌شود بی‌خیال خواسته‌های خودشان بشوند. با این روش کودکان به‌راحتی بخشندگی را یاد می‌گیرند. نشان‌دادن و توضیح احساسات مختلف افراد به کودکان کمک می‌کند تا راحت‌تر از نیاز خود بگذرند. به عنوان مثال می‌گویید: «نمی‌توانی شنبه با دوستانت بیرون بروی. مطمئنم خیلی به تو خوش می‌گذرد، ولی شنبه تولد مامانبزرگ است. ما مامانبزرگ را خیلی دوست داریم و می‌خواهیم خیلی به او خوش بگذرد. مطمئنم مامان بزرگ خیلی دوست دارد با ما وقت بگذراند و اگر تو حضور نداشته باشی، خیلی ناراحت می‌شود.
1. وقتی «نه» بگویید که کارهای کودکان به کسی یا چیزی صدمه بزند
3. وقتی «نه» بگویید که به چیزی نیاز ندارد و فقط آن را می‌خواهد
5. وقتی «نه» بگویید که نیاز یک نفر (موقتا) اهمیت بیشتری پیدا می‌کند
کودکان در طول روز از والدین خود تقاضاهای متفاوتی دارند؛ از درخواست‌های ساده گرفته تا کارهایی غیرممکن. در این بین یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های والدین نحوه پاسخ‌گویی به این نیازهاست. مسلما همه پدر و مادرها می‌دانند که نباید به همه نیازهای کودک پاسخ مثبت بدهند، ولی در بسیاری از مواقع در دوراهی خوشحال‌کردن کودک یا ناراحت‌‌کردنش می‌مانند و گاهی ممکن است با یک جواب مثبت یا منفی، باعث شوند آینده و رفتار کودک کاملا تغییر کند؛
بعضی مواقع کودکان از پدر و مادر خود می‌خواهند کارهایی برایشان انجام دهند که خودشان هم از عهده انجام‌دادن آن برمی‌آیند. هر چند هیچ اشکالی در کمک‌کردن به فرزند و ابراز محبت از این طریق وجود ندارد، ولی کودکان باید مستقل‌شدن را تمرین کنند و نقش خود را به‌عنوان عضوی مفید و کمک‌کننده در خانواده ببینند. این کودکان در آینده بسیار مسئولیت‌پذیر شده و اعتماد‌به‌نفس بالاتری هم خواهند داشت. اگر کودکتان در مقابل این حرف شما مقاومت کرد، می‌توانید به او پیشنهاد کمک یا پشتیبانی بدهید، ولی در کنار این کار، او را تشویق کنید تا خودش کاری انجام دهد؛ مثلا اگر از شما خواست سفره را پهن کنید، به او بگویید نوبت اوست که سفره را پهن کند؛ به‌علاوه می‌توانید بگویید که اگر دقیق نمی‌داند باید چه کاری بکند، شما مقداری از ظروف را چیده تا او طبق آن‌ها بقیه ظروف را بچیند.
مسلما صدمه‌زدن به کسی یا چیزی، اولین و واضح‌ترین دلیل برای «نه» گفتن به فرزندان است، ولی منظورمان مثلا بازی‌کردن با چاقو و از این دست کارهای بسیار خطرناک نیست؛ بلکه بیشتر در مورد کارهایی حرف می‌زنیم که شاید به نظر جالب و سرگرم‌کننده باشند، ولی در‌نهایت به ضرر کودک تمام شوند؛ کارهایی که به خاطر ضعف ذهنی کودک در تشخیص پیامدهای کاری که می‌کند، به وجود می‌آید و نیازمند راهنمایی‌های والدین است. به این صورت شما می‌توانید کاری کنید تا کودک حواسش بیشتر به عواقب کارهایش جلب شده و درنظر گرفتن آینده برای او تبدیل به یک عادت فکری شود؛ به‌خصوص وقتی در کنار تذکر، یک پیشنهاد هم به او بدهید. مثلا وقتی کودک روی مبل بالا و پایین می‌پرد، می‌توانید به او بگویید که روی مبل نپرد، چراکه ممکن است جایی از بدنش به لبه مبل برخورد کند یا مبل بشکند. در ضمن می‌توانید به او پیشنهاد بدهید که در جایی مثل محیط بیرون بالا و پایین بپرد که خطری برایش ندارد.
انجام‌دادن کاری از سر اجبار برای هر رابطه‌ای سم است و معمولا بهتر است کاری را انجام ندهیم تا اینکه آن را با ناراحتی و اوقات تلخی به پایان برسانیم. این کار باعث می‌شود کودکان بتوانند به مرزهای دیگران احترام گذاشته و توافق‌کردن را یاد بگیرند. شما می‌توانید با پیشنهاد‌دادن یک گزینه مطلوب‌تر، کار را برای کودک و خودتان راحت‌تر کنید. مثلا می‌توانید بگویید: «نه؛ تو نمی‌توانی در کلاس شهر دیگری اسم بنویسی. من دوست ندارم کل روز تعطیل را در حال رانندگی و رساندن تو به آنجا باشم. جمعه روز خانواده است، ولی خیلی خوشحال می‌شوم که تو را در کلاس‌های شهر خودمان نام‌نویسی کنم. این‌طوری وقت بیشتری را با هم می‌گذرانیم.»
4. وقتی «نه» بگویید که برنامه‌ها تغییر می‌کنند
2. وقتی «نه» بگویید که خودش می‌تواند کاری را انجام دهد
6. وقتی «نه» بگویید که از انجام‌دادن کاری بیزارید
ه‌همین‌خاطر بهتر است والدین بدانند که در چه زمانی و البته چگونه باید به کودکان «نه» بگویند تا علاوه بر درست‌کردن رفتار کودک، خودشان نیز تحت‌فشار خواسته او نباشند.